Page 11 - ผลงานการถอดบทเรียนการจัดการดินเพื่อปลูกพืชสมุนไพร : เผยแพร่ในวันครบรอบสถาปนา 61 ปี วันที่ 23 พฤษภาคม 2567 ภายใต้หัวข้อ “พัฒนาที่ดิน เกษตรกรทำกินอย่างยั่งยืน"
P. 11
9
การถอดบทเรียนสมุนไพร ขมิ้นชัน และไพล
ต าบลด่านทับตะโก อ าเภอจอมบึง จังหวัดราชบุรี
1. ชื่อผู้เล่า : นางสาวโสภี บัวผัน ประธานกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มปลูกพืชสมุนไพรด่านทับตะโก
2. ชื่อเรื่อง : กลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มปลูกพืชสมุนไพรด่านทับตะโก
3. เป็นการด าเนินการเกี่ยวกับ : การปลูกและการเพิ่มมูลค่าการแปรรูปสมุนไพร
4. เหตุการณ์ที่เกิดขึ้นเมื่อ : กลุ่มปลูกพืชสมุนไพรด่านทับตะโก ปี 2543
5. สถานที่ : หมู่ 13 ต. ด่านทับตะโก อ.จอมบึง จังหวัดราชบุรี
6. วันที่จดบันทึกเรื่องเล่า : 19 มีนาคม 2567
7. ความเป็นมาของเหตุการณ์นั้น มีความเป็นมาอย่างไร มีแรงบันดาลใจอะไรในการด าเนินการเรื่องนี้
อดีตท าอาชีพรับจ้างเก็บของป่า บริเวณเขาหนาม และพืชสมุนไพรตั้งแต่รุ่นปู่ย่า และรักในการท า
เกษตร และรักษ์ผืนดินที่อุดมสมบูรณ์ในป่าที่เข้าไปขุดหาสมุนไพร ท าให้สุขภาพแข็งแรงไม่มีปัญหาสุขภาพ จนได้
รวมกลุ่มเกษตรกรปลูกพืชสมุนไพรตั้งแต่ ปีพ.ศ. 2540 และเป็นกลุ่ม OTOP ในปี พ.ศ.2542 หลังจากนั้นในปี
พ.ศ.2543 ได้จัดตั้งเป็นกลุ่มวิสาหกิจชุมชนกลุ่มปลูกพืชสมุนไพรด่านทับตะโก มีสมาชิกกลุ่ม 50 ครัวเรือน โดยใน
ปี พ.ศ.2559 ส านักงานเกษตรอ าเภอจอมบึง กรมส่งเสริมการเกษตร ได้สนับสนุนให้เป็นเครือข่ายศูนย์เรียนรู้การ
เพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร โครงการระบบส่งเสริมเกษตรแบบแปลงใหญ่ (สมุนไพร) บ้านท่าอีปะ หมู่ 13
ต.ด่านทับตะโก อ.จอมบึง จ.ราชบุรี และสถานีพัฒนาที่ดินราชบุรี ส านักงานพัฒนาที่ดินเขต 10 เข้ามาถ่ายทอด
องค์ความรู้ในการปรับปรุงคุณภาพดิน และลดต้นทุนการผลิต ได้แก่ กิจกรรม การผลิตปุ๋ยหมัก และน้ าหมักชีวภาพ
การปรับปรุงพื้นที่ดินกรด (โดโลไมท์) รวมทั้งการบริการวิเคราะห์ดินและให้ค าแนะน าการจัดการดิน ด้วยความ
มุ่งมั่นตั้งใจในการท าการเกษตรแม้ว่าจะไม่มีพื้นที่ท ากินเป็นของตนเองในอดีต ต้องเช่าที่ดินเพื่อปลูกพืชสมุนไพร
พื้นที่ประมาณ 2 ไร่ 1 งาน ด้วยความไม่ย่อท้อและมุ่งมั่น ในการท าอาชีพปลูกพืชสมุนไพร แบ่งเป็นพืชประเภท
พืชหัวกว่า 20 ชนิดและพืชล้มลุกกว่า 70 ชนิด จนปัจจุบันสามารถซื้อที่ดินเป็นของตัวเอง และยังรับซื้อพืชสมุนไพร
จากเครือข่ายเกษตรกรพื้นที่อื่นในการน าสมุนไพรมาแปรรูปเพื่อสร้างมูลค่าให้กับผลิตภัณฑ์ ได้แก่ น้ ามันนวด
คลายเส้น ยาหม่องจากไพล ไพลบดผง ขมิ้นชันบดผงและและสมุนไพรลูกประคบ โดยอาจารย์จากมหาวิทยาลัย
เกษตรศาสตร์วิทยาเขตก าแพงแสน ได้สนับสนุนเครื่องกลั่นน้ ามันระเหย กลั่นไพล ผิวมะกรูด ตะไคร้
รวมทั้งบรรจุภัณฑ์ในการต่อยอดผลิตภัณฑ์ชุมชน
