หมอดินอาสาดีเด่น กรมพัฒนาที่ดิน ประจำปี 2566
สำนักงานพัฒนาที่ดินเขต 1


ชื่อ : นายขวัญชัย แตงทอง
ตำแหน่ง : หมอดินอาสาประจำจังหวัด
ที่อยู่ : ตำบลสามง่ามท่าโบสถ์ อำเภอหันคา จังหวัดชัยนาท
รางวัลและประกาศเกียรติบัตร :
1. เกษตรดีเด่นแห่งชาติ สาขาอาชีพทำนา ปี 2562 กระทรวงเกษตรและสหกรณ์

ลักษณะพื้นที่ ปัญหาของดิน และแนวทางในการแก้ปัญหาพื้นที่ดิน
           นายขวัญชัย แตงทอง พื้นที่ทำการเกษตร 25 ไร่ มีผลงานเด่นด้านการทำเกษตรแบบลดต้นทุน (ทำนาและเกษตรผสมผสาน) มีการนำองค์ความรู้เทคโนโลยีและนวัตกรรมของกรมพัฒนาที่ดิน รวมทั้งแอปพลิเคชั่นต่างๆ มาใช้ในการทำการเกษตร การใช้ปุ๋ยเคมีตามค่าวิเคราะห์ดิน การทำการเกษตรแบบ Zero waste โดยการนำวัสดุเหลือใช้ในไร่นาพัฒนาเป็นปัจจัยการผลิตทางการเกษตรหมุนเวียนใช้ในพื้นที่ของตนเอง และมีการอนุรักษ์ดินและน้ำ เช่นการปลูกพืชหมุนเวียน การปลูกหญ้าแฝก แบ่งพื้นที่ทำนา 19 ไร่ สวนผลไม้ 1 ไร่ ปลูกพืชผัก 2 ไร่ อาทิเช่น ผักชีฝรั่ง สะระแหน่ ข่า ตะไคร้ เป็นต้น ขุดบ่อเพื่อพักน้ำและเลี้ยงปลา 2 งาน เลี้ยงวัว และเป็ดเทศ 2 ไร่ พื้นที่อยู่อาศัย 1 ไร่ และอื่นๆ 1 ไร่
           พื้นที่เป็นกลุ่มชุดดินที่ 4 ชุดดินชัยนาท (Cn) ความลาดชัน 0-2 เปอร์เซ็นต์ เนื้อดินเป็นดินร่วนเหนียวปนทรายแป้ง มีการระบายน้ำค่อนข้างเลวถึงเลว น้ำซึมผ่านได้ช้า ความอุดมสมบูรณ์ปานกลาง โครงสร้างดินแน่นทึบ ทำให้ยากต่อการไถพรวน อาจมีน้ำท่วมขังในฤดูฝนนาน ทำให้เกิดความเสียหายต่อพืชที่ไม่ชอบน้ำ จากสภาพพื้นที่ดังกล่าว ปรับปรุงดินโดยปุ๋ยหมักที่ผลิตจากสารเร่งซุปเปอร์ พด.1 การไถกลบตอซัง ปลูกปอเทืองเพื่อปรับปรุงบำรุงดิน เพิ่มความอุดมสมบรูณ์ของดิน ฉีดพ่นน้ำหมักชีวภาพ พด.2 ส่งเสริมการเจริญเติบโตของพืช และใช้สารชีวภัณฑ์ในการป้องกัน กำจัดศัตรูพืช (ซุปเปอร์ พด.3 พด.7) จากการทำการเกษตรแบบลดต้นทุนจนประสบผลสำเร็จแล้ว จึงทำให้มีผู้สนใจเข้ามาศึกษาดูงานเป็นจำนวนมากทั้งคนไทยและชาวต่างชาติ เผยแพร่องค์ความรู้ผ่านช่องทางต่างๆ เช่น บทความนิตยสารการเกษตร โทรทัศน์ หนังสือพิมพ์ วิทยุ สื่อโซเชียลมีเดีย
           ด้านการตลาด มีการรวมกลุ่มแปลงใหญ่ข้าวบ้านบึงม่วง แปรรูปสินค้า มีการจำหน่ายสินค้าเกษตรปลอดภัยภายในชุมชนของตนเอง และตลาดต่างๆ นอกจากนี้มีการจัดทำบัญชีฟาร์ม วางแผนการใช้ประโยชน์ที่ดินอย่างเป็นระบบ และพัฒนาความรู้ประยุกต์ใช้เทคโนโลยีต่างๆ เพื่อลดต้นทุน รายได้ 1,541,394 บาทต่อปี
           ปัจจุบันพื้นที่ทำการเกษตรของนายขวัญชัย ยกระดับเป็นศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตร นายขวัญชัย ยังมีส่วนร่วมในการทำยุทธศาสตร์จังหวัดชัยนาท เป็นวิทยากรถ่ายทอดองค์ความรู้ ให้แก่กลุ่มเกษตรกร หมอดินอาสาและนักเรียน จากการเป็นเกษตรกรที่มีความมุ่งมั่นและเป็นต้นแบบ ทำให้ได้รับรางวัลต่างๆ เช่น รางวัลชนะเลิศศูนย์เรียนรู้การเพิ่มประสิทธิภาพการผลิตสินค้าเกษตรดีเด่น รางวัลเกษตรกรดีเด่นแห่งชาติ สาขาอาชีพทำนา และรางวัลรองชนะเลิศอันดับ 2 หมอดินอาสาดีเด่น กรมพัฒนาที่ดิน ประจำปี 2562