หมอดินอาสาดีเด่น กรมพัฒนาที่ดิน ประจำปี 2564
สำนักงานพัฒนาที่ดินเขต 5


ชื่อ : นายไกรวรรณ์ อัครกุล
ตำแหน่ง : หมอดินอาสาประจำหมู่บ้าน
ที่อยู่ : ตำบลค้อใต้ อำเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร
รางวัลและประกาศเกียรติบัตร :
1. โล่เชิดชูเกียรติเครือข่าย ทสม. อําเภอสว่างแดนดิน จังหวัดสกลนคร ปี 2562 กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
2. รองชนะเลิศอันดับ 2 หมอดินอาสาดีเด่น สาขาการอนุรักษ์ดินและน้ํา ปี 2561 กรมพัฒนาที่ดิน

ลักษณะพื้นที่ ปัญหาของดิน และแนวทางในการแก้ปัญหาพื้นที่ดิน
           นายไกรวรรณ์ มีผลงานเด่นด้านทำการเกษตรแบบผสมผสานโดยยึดหลักการเกษตรทฤษฎีใหม่ มีพื้นที่เป็นของตนเอง 42 ไร่ โดยแบ่งพื้นที่เป็นนาข้าว 15 ไร่ เกษตรผสมผสาน 17 ไร่ พื้นที่ป่า 7 ไร่ และ เลี้ยงสัตว์ 3 ไร่
           พื้นที่ทำการเกษตรของนายไกรวรรณ์ เป็นชุดดินโพนพิสัย (Pp) กลุ่มชุดดินที่ 49 ซึ่งพบปัญหาคือ ดินตื้นถึงชั้นกรวดลูกรัง มีหน้าดินลึกเพียง 10-20 ซม. เนื้อดินบนค่อนข้างทราย ความอุดมสมบูรณ์ต่ำ ง่ายต่อการถูกชะล้างพังทลายและสูญเสียหน้าดิน ดินมีความเสื่อมโทรมและเป็นกรดจัดมาก ในช่วงฤดูแล้งจะขาดน้ำ แต่ในฤดูฝนน้ำจะซึมผ่านชั้นดินลูกรังยากมากทำให้เกิดน้ำขังในแปลงที่ทำการเกษตรหลายวัน ในแปลงนาข้าว เตรียมดินก่อนการปลูกข้าวโดยใส่ปุ๋ยหมักจากสารเร่งซุปเปอร์ พด.1 เมื่อต้นข้าวอายุ 30 และ 60 วัน ฉีดพ่นน้ำหมักชีวภาพจากสารเร่งซุปเปอร์ พด.2 ที่ใบและรดลงดินเพื่อเพิ่มความแข็งแรง และเพิ่มผลผลิตของข้าว หลังการเก็บเกี่ยวข้าวจะฉีดพ่นน้ำหมักชีวภาพจากสารเร่งซุปเปอร์ พด.2 อัตราส่วน 1:500 ก่อนการไถกลบตอซังข้าว หลังจากนั้น หว่านเมล็ดพันธุ์ปอเทืองอัตรา 5 กก./ไร่ และไถกลบเมื่อปอเทืองเริ่มออกดอกได้ประมาณร้อยละ 50 เพื่อปรับปรุงบำรุงดินและเพิ่มธาตุอาหารในดิน
           ในแปลงเกษตรผสมผสาน พืชที่ปลูก เช่น กล้วย มะนาว กระท้อน เงาะ ลองกอง สละอินโด น้อยหน่า สะตอ เหลียง ฯลฯ ใช้ปุ๋ยหมักรองก้นหลุมก่อนปลูกและโรยรอบโคนต้น และใช้น้ำหมักชีวภาพฉีดพ่นเพื่อกระตุ้นการเจริญเติบโต และฉีดพ่นสารควบคุมและไล่แมลงศัตรูพืชที่ผลิตจากสารเร่งซุปเปอร์ พด.7 ในโรงเรือนเพาะชำใช้น้ำหมักชีวภาพเป็นฮอร์โมนกระตุ้นการเจริญเติบโต และสร้างความแข็งแรงให้กับพืช และฉีดพ่นสารควบคุมและไล่แมลงศัตรูพืช พื้นที่ป่าปลูกพยุง ไม้แดง ไม้สัก ยางนา และปลูกพืชสมุนไพรแซม มีการใช้หญ้าแฝกเพื่อการอนุรักษ์ดินและน้ำ สำหรับพื้นที่คอกสัตว์ ใช้น้ำหมักชีวภาพที่ผลิตจากสารเร่งซุปเปอร์ พด.6 ฉีดพ่นที่คอกสัตว์เพื่อลดกลิ่นเหม็น
           การจัดการน้ำ มีการเจาะบ่อน้ำตื้นและสูบน้ำโดยใช้พลังงานแสงอาทิตย์ (โซลาร์เซลล์) แล้วปล่อยไปตามร่องน้ำในแปลงเกษตร ในฤดูแล้งใช้เครื่องสูบน้ำ สูบน้ำจากสระขึ้นมาใช้เพิ่มเติม และมีการให้น้ำแก่พืชโดยใช้ระบบสปริงเกอร์
           ปัจจุบันพื้นที่ของนายไกรวรรณ์เป็นศูนย์เรียนรู้และศึกษาดูงานด้านไร่นาสวนผสม เกษตรทฤษฎีใหม่ และเศรษฐกิจพอเพียง เป็นแหล่งถ่ายทอดความรู้ให้แก่ชุมชนในพื้นที่ และได้มีการนำแนวคิด “โคก หนอง นา” มาประยุกต์ใช้จนประสบความสำเร็จ นอกจากนี้ยังได้รับเชิญเป็นวิทยากรให้กับหน่วยงานต่าง ๆ เข้าร่วมโครงการบัตรดินดี และศึกษาเรียนรู้การใช้ Application ต่าง ๆ เพื่อช่วยในการตัดสินใจวางแผนจัดการการเพาะปลูกพืช จากการปรับปรุงบำรุงดินอย่างต่อเนื่องทำให้ดินมีความอุดมสมบูรณ์ขึ้น สังเกตได้จากผลผลิตที่เพิ่มขึ้นเป็นสองเท่า รวมรายได้สุทธิต่อปี 897,280 บาท